نقش اسباب بازی در رشد کودکان
نقش اسباب بازی در رشد کودکان موضوع مهمی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند. اسباب بازی وسیله ای سرگرم کننده است، افزون برآن اسباب بازی وسیله‌ای است برای کمک به کودکان جهت کسب بینش نسبت به خود و جهان پیرامونشان.
اسباب بازی در رشد و سلامت کودکان تاثیر بسزایی دارد. زمانی که کودک بازی می کند، یاد می گیرد که چطور مشکلات را بر طرف کند،با سایرین همراه می‌شود و مهارتهای حرکتی و فیزیکی(حرکتهای عضلانی و بدنی) لازم برای رشد و یادگیری راهم یاد می‌گیرد.
روانشناسان و کارمندان بیمارستان بیشتر از بازی برای اعمال کار های درمانی کودکان بهره مند می شوند.اسباب بازی به کودک مدد می رساند تا مهارتهای زیر را یاد بگیرد: مهارتهای حرکتی و فیزیکی ، خزیدن، بالا رفتن از جایی و ایجاد تعادل و …پس نقش اسباب بازی در رشد کودکان غیر قابل انکار است.
یادگیری کودک با استفاده از اسباب بازی
| عنوان | موضوع |
| گسترش مهارتهای فیزیکی | مهارتهای حرکتی و فیزیکی به کودکان کسب کردن،سینه مال رفتن،بالا رفتن از جایی و تعادل را یاد می دهد.مهارتهای حرکتی ظریف هم به کودکان می آموزد ، چگونه اسباب بازیهای کوچک را دست بگیرند. |
| گسترش مفاهیم شناختی | کودکان یاد می‌گیرند که چطور مشکلات خود را به شیوه بازی حل کنند مثلا وقتی فکر می کنند چطور این قسمت پازل این جا جای گرفت؟همین طور کودکان از راه بازی کردن ، شمارش اعداد ، رنگ ها ، شکل و سایز‌ها را هم یاد می گیرند.بازی کردن مهارت نگهداری و به خاطر سپردن و دقت کودکان را تقویت می کند.وقتی که کودکان در مکان های تحریک کننده بازی می‌کنند سطح فکری آنها هم تقویت می شود. |
| گسترش مهارتهای زبانی | وقتی که کودک بازی می‌کند و با دیگران ارتباط برقرار می‌کند مهارتهای زبانی و کلامی او رشد پیدا می‌کند.این بازی‌ها با مساعدت پدر و مادر در پخت و پز و آشپزی آغاز می‌شود و شکل ارتقا یافته تر به داستان گفتن و جوک گفتن می‌رسد. |
| گسترش مهارت های اجتماعی | آموزش کارهایی مثل همکاری، گفت و گو ، رعایت نوبت و بازی از طریق ضوابط و مقررات، همه مهارت های بسیار با اهمیتی را به کودک می آموزد.این مهارت ها وقتی رشد می کنند که کودک بازی کند.پس کودک ضوابط و نقش‌های اجتماعی را در بازی می آموزد. |
نقش اسباب بازی و وجود پدر و مادر در بازی کودکان
والدین نخستین و بهترین دوستان کودکان خود می باشند.زمانی که پدرو مادر با کودکان بازی می کنند ، آنها بیشتر دوست دارند خلاقیت از خود نشان دهند. مطلوب ترین بازی وقتی است که پدر ومادر همراه کودکان بازی می‌کنندنه فقط این که اسباب بازی تهیه کنند و یا به بازی آنها نظارت داشته باشند،با این کار پدر و مادر تبدیل به قسمتی از بازی کودکان می شوند. بعضی از والدین می اندیشند که اگر امور کودکان را رها کنند، کودک رشد می کند که این کاملا غلط است.
برای ورود به بازی کودکان بهتر است که کودک خود را به خوبی زیرنظر داشته باشید.مشاهده کنید قادر است چه کارهایی انجام دهد و چه خطاهایی دارد ؟ همین طور از کارهای مورد علاقه کودک خود مطلع باشید.پیگیری کنید در بازی به کودکتان وارد شوید.کودکان می فهمند که شما به کاری که آنها انجام می‌دهند، علاقه دارید. شما این امکان را دارید که به بازی پیچیدگی‌هایی را بیفزاید اما کودک بازی را کنترل کرده و جهت بازی را معلوم کند.
در بازی با کودکان خلاق باشید و با یک اسباب بازی بازی های بسیاری انجام دهید. نقش اسباب بازی زمانی خود را نمایان می کند که تلاش کنید به شیوه های گوناگون با یک اسباب بازی، بازی کنید،نوع آوری در بازی ، بازی برای شما و کودکتان مطلوب تر خواهد کرد.
اسباب بازی مناسب سن هر کودک
تا اینجای مقاله نقش اسباب بازی در رشد کودکان معلوم شد.هم اکنون باید اسباب بازی را بر اساس سن ، توانایی و علاقه کودک انتخاب کنید.
اسباب بازی مناسب کودک از تولد تا یکسالگی
در سن تولد تا یکسال کودکان محیط پیرامون خود را از طریق حواس پنج گانه (شنوایی، بویایی، بصری، چشایی و لمسی) می شناسند.اسباب بازی هایی که توانمندی های دستی کودک را تحریک می کند، برای این سن خوب است. مثل : کتاب تصویری با جنس های گوناگون اسباب بازی موزیکال (اسباب بازی هایی با تکان دادن صدا ایجاد می کنند) ، اسباب بازی فشاری و اسباب بازی دندانی. در اصل بازی با اسباب بازی که به توانمندی دستی احتیاج دارد برای این سن خوب است چرا که کودکان در حال آموزش ، بهره گیری از دست هستند.
1 تا 3 سالگی
در ۱ تا ۳ سال بچه های نوپا خیلی در حال فعالیت و جنبش هستند و کارهایی مثل بالا رفتن، راه رفتن، فشار دادن، راندن را انجام می دهند.در این بازه سنی میل بسیار زیادی به مهارت ورزی و حل مسئله با اشیاء وجود دارد. اسباب بازی‌هایی که امکان هل دادن و کشیدن دارند مثلا ریسمان یا دسته دارند و یا می شود آن ها پر و خالی کرد برای این سن مناسب است.
مثل:سه چرخه و واگن یا در کل ماشین و موتورو.. ، پازل های ساده ،مرتب کردن شکل ها ،بازیهای جنب وجوش دور و حرکتی ، مهره ها ، حلقه‌ها و مرتب کردن آنها(اسباب بازی روی هم چیدنی حلقه یا مکعب) ،مداد رنگی ، ماژیک و خاک رس
3 تا 5 سالگی
در ۳ تا ۵ سال کودکان پیش دبستانی علاقه دارند با بقیه کودکان بازی کنند مثل :لباس پوشیدن با متعلقات، نمایش عروسکی،نخ کردن مهره ها ، خواندن کتاب داستان،پازل های کمتر از ۲۴ تکه،بازی های ساده بر روی تخته
6 تا 9 سالگی
در ۶ تا ۹ سال که سن مدرسه رفتن است ، بچه ها در پی داده های تازه، چالش‌ها و تجربه جدید در بازی هستند.یک کودک در این سن تحت تاثیر هم سن های خود قرار دارد و بسیار اجتماعی است.در این سن کارهای دسته جمعی بیشتر مورد علاقه است. وسایل ورزشی،دوچرخه و کلاه ایمنی،کفش اسکی،کتاب،کاردستی بادبادک،بازی برروی تخته،بازیهای هماهنگی و یا حافظه،مجموعه ساخت و ساز و مدل سازی
9 تا 12 سالگی
در ۹تا۱۲سال که سن نوجوانی است وبه معنی استقلال یافتن است بازهم درپی بازی بابقیه بچه‌ها هستند.کودک در این زمان بلد است چگونه بازی عادلانه انجام دهد و مهارت اجتماعی تخصصی را استفاده کند. اسباب بازی های این دوره عبارتند از: کتاب،بازی بر روی تخته و کارت بازی ، وسایل ورزشی ،وسایل هنر ،نمونه اسباب کار/اسباب کار علمی پس با انتخاب صحیح اسباب بازی بر اساس سن ؛ علاقه و توانایی کودک به رشد هر چه بهتر او کمک کنید. راکر اسب ، راکر شتر ، راکر فیل از جمله اسباب بازی هایی که در رشد کودکان موثر است.شما عزیزان میتوانید برای خرید این محصول از فروشگاه اینترنتی سیبن از طریق سایت سیبن سفارش دهید.
تاثیر اسباب بازی بر خلاقیت و رشد کودک
اسباب بازی بر خلاقیت کودکان تاثیر بسزایی دارد. با اینکه علاقه به بازي با افزایش سن رفته رفته کم مي شود و امور روزانه ، تکالیف و وظایف جاي آن را مي گيرد، امّا برخی روانشناسان معتقدند که آدمی تا اخر عمر به بازي و تجربه کردن مجدد دوره ی طفولیت خود علاقه مند است.درحال حاضر بازي به عنوان يکي از مهمترین عناصرآماده کردن کودک جهت قبول کردن نقش درآينده به حساب مي آید.
آن گونه که مي توانیم بگوییم تنها عامل خالی شدن انرژي اضافه ي کودک، هدردادن زمان ياممانعت ازشلوغي نيست، بلکه تاثیر و اهمیت بسیاری در سلامت روح، رواني و رشد فکر و تخيل کودک دارد. به این خاطر که بازي نقش غيرمستقيم آموزشي براي کودک به خصوص در هفت سال نخست زندگي را دارد.بازي يکي از مهم ترين سویه هاي حیات کودک به حساب مي آید و دراصل اين موقعیت را برای کودک مهیا می‌کند تا خود را براي واردشدن به جهان بزرگسالي حاضر کند.
از اين نظر اوضاع و احوال مکان بازي، آزادي کودک در بازي، سبک اسباب بازي به کارگرفته شده و وقتی که برای بازي گذاشته می شود،اثر خیلی زیادی در فرآیند رشد شخصيت و آموزش‌هاي تربيتي در کودک دارد. مادران از اول دوره شيرخوارگي از راه اسباب‌بازي هايي مانند «جغجغه» با رنگ‌هاي جذاب و زننده این امکان را دارند که سبب تحريک حواس پنجگانه کودک شوند. بازي هايي مثل «دالي بازي» و «قايم موشک بازي» در افزایش هوش و خلاقيت کودکان اثر گذار است.
دقت در گزینش اسباب بازي به توجه به سن کودک
در صورتی که اسباب بازي بر اساس سن کودک براي او تهیه شود، در افزایش قدرت تفکر و خلاقيت او کمک بسیار زیادی می کند.اسباب بازي هاي آموزشي مثل کره ي هوش، جورچين ها و خانه سازي براي کودکان يک سال به بالا خوب است و از بعد سه سالگي نقش اسباب بازي هايي مثل عروسک، ماشين و بازي هاي تقليدي مانند خاله بازي امکان افزایش قوه ي تخيل کودک را را فراهم می کند.
اعمال بازي هاي هوش و طرح معما، جهت استفاده فکر کودک
سبب مي گردد تا کودک قوه ي فکر و تخيل خود را استفاده کند، قسمت های گوناگون مسأله را مد نظر قرار دهد و تلاش کند تا مسأله را حل کند. کودکي که مسائل گوناگونی را در قالب بازي يا معما حل مي کند،در رویارویی با مشکلات زندگي، مسائل علمي و … به همان صورت کار مي کند ،چرا که آموخته است که مسأله را از جهات گوناگون ببیند و شیوه درست حل شدن براي آن ها را پیدا کند.
اين بحث نقش بسیار مفیدی در افزایش اراده و دیدگاه مثبت کودک به مباحث گوناگون دارد و در تقویت هوش او هم اثر گذار است.کودکان در سه سال نخست حیات سریعا میلشان به يک سبک اسباب بازي از دست می ورد و در اين سن به اسباب بازي هاي گوناگون و بسیاری احتیاج دارند. در اين سن هر گونه وسيله اي حتي يک تابه براي کودک اسباب بازي به حساب مي آید.پدر و مادر ها بايد دقت کنند که برخی مواقع يک اسباب بازي ساده که به هیچ چيزی شبیه نیست
قوه ي خلاقيّت کودک را بيشتر تحريک مي کند. برای نمونه در صورتی که يک تکه چوب به کودک بدهید کودک آن را به عنوان عصا، شمشير، تفنگ، اسب و … استفاده می کند ،در صورتی که زمانی از يک شمشير پلاستيکي به او می دهید اين استفاده ها را نداشته و تنها یک شمشیر است.
در طبيعت سرچشمه بي پایان و بي نهایت از اسباب بازي براي کودکان موجود است،مثل بازي با آب، شن، چوب، برگ و خیلی منابع بي خطر ديگر که سبب رشد جسمي، عاطفي، شخصيّتي و ذهني کودک مي شود و زمينه ي پیدایش خشونت را در او خیلی کم مي کنند.
خیلی اوقات کودک قادر نیست علت بازي کردن خود را مطرح کند، اما قادر هم نیست بی بازي کردن حیات خود را ادامه دهد.هم اکنون ثابت شده است کودکاني که به طور صحیح و به حد لازم در دوره کودکي بازي نکرده اند ،دارای رشد ذهني و اجتماعي صحیحی نيستند.
خصوصیات اسباب بازی متناسب و مطلوب کودک
1-نخستین خصوصیت همانطور که گفته شد این است که اسباب بازی هماهنگ و مناسب سن و تسلط ذهنی و رشدی کودک باشد تا او به سهولت با اسباب بازی رابطه برقرار کند.تقریبا از ۱۴ ماه تا ۳ سالگی به این خاطر که حس دیداری کودک درحال رشد است،هر چیزی برای او یک جهان تازه است و قصد دارد پیرامون خود را شناسایی کند؛پس الزامی است حتماً اسباب بازی های رنگی برای وی فراهم شود.
در اصل هر اندازه رنگ در اسباب‌بازی‌ها استفاده شده باشد، برای کودکان در این سن جذابیت بیشتری دارد.تقریبا در ۴ تا ۵ سالگی، پدر و مادر این امکان را دارند که کودک را با کتاب‌های تصویری ، رنگی و با امکان شست‌وشو آشنا کنند.کودک با این کتاب‌ها که قصه آسانی دارند بازی کرده و اشکال آن را مشاهده می کنند .
2-دومین خصوصیت اسباببازی مناسب این است که اسباب بازی کمک می کند تا کودک قادر به حرکت و تفکر باشد. در اصل الزامی است اسباب بازی هر دو عامل حرکت و تفکر را در کنار هم داشته باشد. وقتی که کودک قصد دارد حرکت را آغاز کند، اسباببازی باید جهت انجام این امر به او کمک کند.او باید قادر باشد اسباببازی را بگیرد و با آن حرکت کند. مثلا در گذشته کودکان را در روروئک قرار می دادند و در حال حاضر هم مدلهای گوناگون آن در بازار موجود است که معمولا مانند حیوانات گوناگون هستند.
کودک روروئک‌های تازه را گرفته، سراپا روی پا ایستاده و حرکت می‌کند. این اسباببازی دارای ترمز است،به آرامی حرکت کرده وبا این حال کودک زمین نمی‌افتد و فکر می‌کند که این وسیله راهدایت می‌نماید. راهبرد یک اسباب بازی برای کودک نوپا تفکر محسوب می‌شود.در درون این تفکر جنگ با عجز هم وجود دارد.
3-خصوصیت سوم این است که اسباب‌بازی‌ها برانگیزاننده و مشوق خوبی برای کودک باشد. وقتی که کودک با اسباببازی بازی می‌کند، باید احساس خوشایندی داشته باشد و پیروزی بدست آورده تا برای دنباله ی بازی تحریک شود.
4- اسباب بازی باید سبب نیرومندی حواس پنجگانه کودک شود و میان این حواس تناسب به وجود آورد. مثلا زمانی کودک شی را مشاهده می‌کند،باید میان دیدن و بهره‌گیری از انگشتانش برای گرفتن آن شی تناسب به وجود آید،حال در صورتی که یک ماشین اسباب بازی کنترلی در اختیار کودک قرار دهیم.
زمانی که دکمه آن را فشار می‌دهد با سرعت زیادی حرکت می‌کند،کودک به آن نمی‌رسد و حس خوشایندی به او دست نمی‌دهد،پس نباید به کودک دو یا سه ساله ماشین کنترلی بدهیم. در این سن باید از ماشین‌های پلاستیکی بهره برد که کودک قادر باشد با اسباب‌بازی‌اش حرکت کند، آن را دست بگیرد و نگه دارد.این فعالیت سبب تناسب میان حرکات چشم و دست‌وپا می‌شود.
5-اسباب بازی مطلوب قادر است تصورات کودک را شکل دهد و سبب رشد حس کنجکاوی وی شود و مهارتهای بدنی‌اش را نیرومند کند.رشد حس کنجکاوی به این معنی است که اسباب بازی باید برخی مواقع هم پیچیدگی داشته باشد.
6- اسباب بازی این است که باید ایمن و بی‌خطر باشند.بسیار با اهمیت است که اسباب بازی سطح تیز وبرنده نداشته باشد و ازجنس فلز،شیشه و شکستنی نباشد. برای کودکان زیر دو سال به این خاطر که کودک اسباببازی را به سمت دهان می‌برد،الزامی است اسباب بازی امکان شست‌وشو و ضد عفونی کردن داشته باشد.
برخی از والدین به بچه های یکی دو ساله عروسک گران‌قیمت می‌دهند.این اسباب بازی ها به سهولت خراب می‌شود و کودک به هیچ وجه ارزش آن ها را درک نمی کند. والدین هم اظهاردارند که مابرای کودک یک اسباببازی گران خریداری کردیم،در صورتی برای کودک در آن سن سایز اهمیت دارد.
می‌شود گفت یک وسیله بزرگ،در عین حال کم هزینه برای او بخرید تا قادر باشد به سهولت بازی کند. همین‌طور اسباب‌بازی‌های این سن بهتر است طناب نداشته باشد تا سبب بریدن دست نشود یا قطعات آنها ریز نباشد تا کودک آنها را نخورد.ما این خصوصیات را برای یک اسباببازی مناسب می‌دانیم.
مطلوب ترین اسباب بازي برای کودک
آن است که او را جذب خود کند و او مجدد به دنبالش برود ،تحريک شود و شادی زیادتری از آن را بدست آورد. اين اسباب بازي امکان دارد خيلي کم هزینه يا خيلي مناسب باشد اما در انتها همان اسباب بازي است، که کودک آن را دوست دارد و زیادترین امکانات آموزش را براي او مهیا مي کند.
عکس آن چیزی که پدرو مادر ها انتظار دارند، هر اندازه اسباب بازي شکل غيراختصاصي تر و اصلی تری داشته باشد.قوه ي تخيل کودک او زیادتر تحريک مي شود. کودکان همزمان با رشد خود به محرک هاي گوناگونی احتیاج دارد و گزینش اسباب بازي باید بر مبنای احتیاجات متغير آن ها باشد
هماهنگی داشتن اسباب بازي گزینش شده با سن کودک خیلی اهمیت دارد.در صورتی که اسباب بسیار پيشرفته است کودک نمي داند چطور با آن بازي کند و لذتی هم از آن کسب نمی کند ، در صورتی که خیلی سطح پایین باشد او زود از آن خسته می شود و آن را کنار می گذارد.
کودک خردسال اسباب بازي هايي لازم دارد که حواس پنجگانه او را تحريک نماید.اسباب بازي هاي متناسب براي کودک زير يک سال اسباب بازی هایی اند که رنگ ها، نرمي و زبري، اشکال جالب و گوناگون را برای کودک نمایان می کند.
بنابراین اهمیت اسباب بازی در آموزش مهارت های مختلف زبانی ، فیزیکی ، شناختی و اجتماعی همین طور رشد خلاقیت و هوش غیر قابل انکار است و تنها به انتخاب صحیح اسباب بازی براساس سن و سایر عواملی که بیان بستگی دارد.
بازی های فکری از جمله اسباب بازی هایی هستند که بر خلاقیت تاثیر می گذارد.
اسباب بازی های خلاقانه
بازیهای خلاقانه بسیاری وجود دارند که بسیاری از آن ها بصورت بسته بندی شده و آماده توسط شرکت های تولید و ساخت اسباب بازی های کودک به بازار عرضه میشوند بسیاری دیگر همانطور که از نامشان پیداست حاصل خلاقیت والدین و حتی خود کودک با استفاده از وسایل ساده منزل درست می شوند؛
و نمونه هایی از این وسایل نظیر: انواع و اقسام لگوها – انواع و اقسام ساختمان سازی های چوبی – انواع و اقسام دومینوها – انواع مهره ها – انواع عروسک های معمولی – انواع عروسک های نمایشی (پاپت) – انواع کارهای مربوط به رنگ آمیزی، طراحی، نقاشی وکلاژ – بازی با وسایل اضافی و دور ریختنی – بازی پخت و پز – بازی با آب و وسایل مربوطه – ماسه بازی همراه وسایل مربوطه – خمیر بازی و گل بازی – وسایل نجاری و شکل دادن به چوب – انواع پازل ها.
پازلهای بازی قدرت تمرکز، تفکر خلاق و منطقی را در کودکان افزایش داده و کودکان را وادار به تفکر می کنند. کودک با تمرکز بر روی پازل به راحتی قطعه ها را جابجا کرده و آنرا حل می کند. پازلها و بازیهای حل مسئله بهترین نوع اسباب بازی های آموزشی برای کودکان سنین پیش دبستانی هستند. زیرا آنها چند بعدی و قابل لمس هستند، مدلهای مختلف برای سنین مختلف وجود دارد و کودک می تواند به تنهایی و یا با دوستان خود به بازی بپردازد.
نکات مهم در بازی کودکان
بازی کودک را جدی بگیرید زیرا از این طریق مهارت های شناختی خود را افزایش می دهد. توانایی های فیزیکی او بیشتر می‌شود. کلمات جدید می‌آموزد و دایره لغاتش گسترش می‌یابد. مهارتهای اجتماعی خود را تقویت می‌کند مانند وقتی که نقش پلیس را بازی می‌کند و دزد را دستگیر می کند.
بازی به رشد عاطفی کودک کمک می کند و با انجام یک بازی شاد اضطراب را از خود خارج می‌کند. در نهایت بازی و یادگیری دو جزء جدایی ناپذیر از یکدیگر هستند. زمان مناسب را برای بازی کودک فراهم آورید و اختیار را در بازی از او نگیرید. مطمئن باشید که غریزه اش مسیر درست را به او نشان خواهد داد.
شما مشتریان گرامی با خرید این محصول در فروشگاه اینترنتی سیبن شما علاوه بر انتخاب یک محصول مناسب و با کیفیت از یکی از معتبرترین فروشگاه های اینترنتی امکان این را پیدا می کنید تا محصول خود را درب منزل تحویل بگیرید.همچنین با دنبال کردن ما در اینستاگرام میتوانید از جدیدترین اخبار و محصولات ما باخبر شوید و نظرات و پیشنهادات خود را باما درمیان بگذارید.
